- Kiedy obejrzałem program o krokodylach na jednym z programów przyrodniczych, wiedziałem, że muszę tego spróbować - opowiada nam Tomek Gazda, który podróżuje po całym świecie, aby nurkować z krokodylami i rekinami. - Nie ma dla mnie lepszego uczucia niż możliwość wymiany spojrzeń z rekinem - dodaje. Krzysztof Tragarz: Czym zajmujesz się na co dzień? Tomek Gazda: Na co dzień jestem kierowcą ciężarówki. Pewnego dnia pomyślałem, że chciałbym coś zmienić w swoim życiu. Padło na kursy nurkowania, co akurat w moim przypadku było na tyle ciekawe, że przez długi czas zmagałem się z fobią przed wodą. Impulsem do zapisania się na kurs był film o rekinach na jednym z kanałów przyrodniczych, po którym stwierdziłem, że chciałbym spróbować nurkowania z tymi zwierzętami. Szybko okazało się, że dużo bardziej emocjonującym doświadczeniem jest spotkanie z krokodylami, z którymi po raz pierwszy pływałem niemal dwa lata temu. Tomasz Gazda podczas spotkania z krokodylem Foto: Fot. Tomasz Gazda Zastanawiam się, które z tych zwierząt jest dla ciebie jako nurka najniebezpieczniejsze? Zdaje sobie sprawę, że większość czytelników pomyśli, że będzie to rekin, ale to nie prawda - one bardzo rzadko atakują ludzi. Mam na swoim koncie kilkadziesiąt spotkań z tymi zwierzętami i nigdy nic złego się nie działo. Z kolei krokodyle to zupełnie inna historia. To dużo bardziej nieobliczalne zwierzę, które każdego roku zabija ponad tysiąc osób na całym świecie. Nie wszystkie przypadki są jednak udokumentowane, ponieważ do wielu ataków dochodzi w małym wioskach w krajach tzw. trzeciego świata. Największą trudnością, jeśli chodzi o krokodyle, jest fakt, że występują one w brudnych wodach i niezwykle trudno jest je dostrzec z dalszej odległości. To możliwe tylko w nocy, kiedy przy użyciu mocnej latarki, możemy wypatrzeć oczy zwierzęcia. Na całym świecie jest bodajże tylko 5 miejsc, w których można turystycznie nurkować z krokodylami, a jednym z nich jest farma krokodyli w Miami. Tak wyraźne zdjęcie z tym zwierzęciem nie byłoby możliwe do wykonania w warunkach naturalnych. Tomasz Gazda pokonał traumę przed wodą Foto: Fot. Tomasz Gazda Mówisz o tym, że w przeszłości bałeś się wchodzić do wody. Skąd w takim razie wziął się pomysł, aby zacząć nurkować? Pamiętam, kiedy za dzieciaka uczyłem się pływać, jeden z trenerów wrzucił mnie do basenu i momentalnie zacząłem się topić. Od tamtego czasu bałem się wchodzić do wody. Moment zmiany przyszedł, kiedy na jednym z kanałów przyrodniczych obejrzałem wspomniany już program na temat nurkowania z rekinami. Pewnego dnia podczas jazdy ciężarówką postanowiłem, że spróbuję swoich sił. Niedługo później pojechałem na Maltę na pierwszą lekcję nurkowania. Tak zaczęła się jedna z największych przygód w moim życiu, która trwa do dziś. Kiedyś pracowałem w szkole nurkowania w Anglii i chociaż miło było wprowadzać uczniów w mój podwodny świat, to przez brak czasu dla samego siebie po kilku miesiącach musiałem zrezygnować. Nie zrezygnowałem natomiast z jazdy ciężarówką, choć mam nadzieję, że kiedyś się to zmieni. Jeśli wszystko pójdzie po mojej myśli, to w przyszłym roku uda mi się osiągnąć mój kolejny cel, który narazie pozostawię w tajemnicy. "Najważniejsze jest trzymać emocje na wodzy" Czy podczas nauki nurkowania kiedykolwiek pojawiła się w twojej głowie myśl, że to się nie uda? Nigdy nic takiego nie miało miejsca i mam wrażenie, że to głównie za sprawą historii z dzieciństwa. Byłem bardzo zmotywowany, aby udowodnić sobie i innym, że potrafię pokonać swój największy lęk. Od samego początku decydowałem się na nurkowanie w trudnych warunkach: przy małej widoczności czy w zimnych wodach. Jedynym momentem, w którym musiałem trochę zwolnić była sytuacja, kiedy po jednym z nurkowań dostałem hipotermii. Nie zniechęciło mnie to jednak do dalszych podróży. Wyobrażam sobie, że wiele osób oglądając programy przyrodnicze, marzy o tym, aby doświadczyć tych emocji na własnej skórze. Na jakie trudności trzeba się przygotować? Podczas nurkowania ze zwierzętami najważniejsze jest to, aby powstrzymać emocje i być niezwykle spokojnym i opanowanym. Przed każdym wejściem do wody zawsze sprawdzamy, czy nie ma krokodyla w pobliżu. Gwałtowne ruchy mogą przyciągnąć polujące nocą zwierzęta. Zazwyczaj wypływa się na środek jeziora i za pomocą latarki szuka oczu krokodyla. Następnie staramy się, podpłynąć tak blisko, jak tylko jest to możliwe. Jeśli ktoś pyta mnie, co w tej pasji jest najtrudniejsze, zawsze odpowiadam, że umiejętność trzymania emocji na wodzy. Jeśli ktoś tego nie opanuje, może zrobić się bardzo niebezpiecznie. Tomasz Gazda na farmie krokodyli w Miami Foto: Fot. Tomasz Gazda Pamiętasz jakąś sytuację, kiedy otarłeś się o śmierć? Dosyć niebezpiecznie zrobiło się w momencie, kiedy pływając nocą w jednym z jezior, staraliśmy się znaleźć miejsce, z którego wychodzą krokodyle. W pewnym momencie zauważyliśmy ścieżkę prowadzącą do wody - coś w rodzaju tunelu - z której powolnym krokiem ruszył w naszym kierunku krokodyl. Byliśmy jakieś 20 metrów od niego, ale chcieliśmy podejść bliżej, żeby złapać lepszy kadr. Wtedy gad gwałtownie wskoczył do wody, więc musieliśmy się zanurzyć bez masek. Na szczęście nic nam się wtedy nie stało. Od tamtego momentu wiem, że za każdym razem trzeba zachować niezwykłą ostrożność. "Nigdy nie nurkowałem z użyciem klatki" Wróćmy na moment do tematu rekinów. Czy nurkowanie w towarzystwie tych zwierząt zawsze odbywa się z użyciem klatki? Nigdy nie nurkowałem z użyciem klatki. Jestem przeciwny takim praktykom. Jest na świecie wiele miejsc, w których są one dozwolone. Jakiś czas temu w Meksyku zdarzył się wypadek - żarłacz biały utknął głową w klatce, w wyniku zaklinowania się stracił życie. Organizatorzy tego typu "rozrywek" prowokują zwierzęta przy użyciu przynęty z mięsa i krwi tylko po to, aby zapewnić uczestnikom większe emocje. Niestety częste uderzenia rekinów o stalową klatkę, kończą się poważnymi ranami. Czy pływanie z rekinami i krokodylami to droga zabawa? Jednorazowo te koszta nie są duże, ale, aby móc nurkować z rekinami trzeba mieć ukończone odpowiednie kursy, a te już nie należą do najtańszych. Dużo większe sumy związane są z nurkowaniem z krokodylami niż z rekinami, a wynika to głównie z faktu, że jest to możliwe w niewielu miejscach na świecie. Bilety lotnicze potrafią kosztować kilkaset funtów. Pięciodniowy wyjazd do Botswany, gdzie można nurkować z krokodylem nilowym to koszt prawie 50 tys. złotych, a nurkowanie z piraniami to wydatek rzędu 38 tys. złotych. Jedni powiedzą, że to dużo, ale dla mnie są to kolejne cele do spełnienia i jestem przekonany, że większość swoich oszczędności wydałem właśnie na podróże i nie wydaje mi się, aby to kiedykolwiek miało się zmienić. Krokodyle są dużo bardziej niebezpieczne od rekinów Foto: Fot. Tomasz Gazda To, co robisz, nie należy do najbezpieczniejszego sposobu spędzania wolnego czasu. Czy rodzina wspiera twoje plany o kolejnych podróżach i wyzwaniach? Nie ma dla mnie lepszego uczucia niż możliwość wymiany spojrzeń z rekinem. Moja rodzina doskonale zdaje sobie z tego sprawę. To moja pasja i choć rodzice trochę się boją, to w stu procentach mnie rozumieją. W masce nurkowej czuję się zupełnie innym człowiekiem. Czy jest coś, czego nauczyły cię liczne spotkania z tymi zwierzętami? Z pewnością mam większy szacunek do samego siebie i mam wrażenie, że każdy cel, który sobie postawię jest teraz możliwy do osiągnięcia. Kiedyś robiłem to dla samej adrenaliny, a teraz stało się to dla mnie czymś dużo większym i ważniejszym. Masz na koncie nurkowanie z krokodylami i rekinami. Jakie są twoje kolejne plany? Na mojej „bucket list” jest pirania i anakonda. Chociaż oba te doświadczania są jak najbardziej możliwe do realizacji, to z pewnością są to jedne z najbardziej wymagających wyzwań dla każdego nurka, który obcuje z dzikimi zwierzętami w ich naturalnym środowisku. Przy rekinach i krokodylach potrzeba ogromnego doświadczenia, aby poradzić sobie z ogromnymi emocjami, jakie towarzyszą nurkowi w obecności tych zwierząt. Dużo mówi się o tonach śmieci zalegających na dnie oceanów. Tak i to jest niestety nasza smutna rzeczywistość. Na szczęście nurkowie należą do ludzi, którzy przy okazji swoich przygód, starają się oczyszczać wody morskie i plaże z plastiku. Nieraz ilości śmieci są tak duże, że nie starczyłoby na to kilku dni. Kolejną smutną kwestią jest fakt, że przez postępujące zmiany klimatyczne dzikie zwierzęta powoli znikają. Pamiętam przypadek, kiedy byłem zainteresowany nurkowaniem z miecznikami, ale w pewnym momencie organizator poinformował, że w tym roku ryby w ogóle się nie pojawiły. Każdy z nas - nurków - jest bardzo wrażliwy na te kwestie. Twoje podróże i spotkania z dzikimi zwierzętami wydają mi się doskonałym materiałem na bloga czy kanał na YouTube. Tymczasem swój profil na Instagramie założyłeś dopiero 2 miesiące temu. Dlaczego? To prawda. Miałem wcześniej profil na Facebooku, ale moja mała aktywność w serwisach społecznościowych nie wynika z faktu, że nie robię zdjęć. Bardziej chodzi tu o mój charakter. Nigdy nie czułem potrzeby chwalenia się swoimi przeżyciami i w dalszym ciągu wydaje mi się to trochę dziwne. Na swoim koncie masz już ponad 40 spotkań z dzikimi zwierzętami. Czy pojawia się jeszcze stres? Nie wiem, z czego to wynika, ale nigdy w mojej głowie nie pojawił się strach przed rekinem. Spotkania z nimi są dla mnie formą relaksu, z kolei krokodyle to zupełna inna historia. Cały czas zdarzają mi się sytuację, w których nie wytrzymuje nerwowo - fakt, że tych zwierząt często nie widać sprawia, że nawet mała przepływająca obok ryba może przyprawić człowieka o zawał. Jednak kiedy udało mi się pokonać strach przed wodą, natychmiast uświadomiłem sobie, jak wiele w życiu straciłem i z taką myślą staram się podchodzić do nowych wyzwań. Jest jakieś miejsce na świecie, które mógłbyś polecić osobom, które chciałyby spróbować nurkowania z rekinami bądź krokodylami? Wydaje mi się, że najlepszymi miejscami do rozpoczęcia swojej przygody z nurkowaniem w towarzystwie rekinów czy krokodyli są Meksyk, Bahamy i Floryda. Woda jest tam niezwykle przejrzysta i ciepła, bo przez większość czasu jej temperatura utrzymuje się na poziomie 26/28 stopni Celsjusza. To bezpieczna forma spędzania wolnego czasu, ale wielu ludziom wydaje się, że skoro w turystycznych miejscach nurkowania są na porządku dziennym, to znaczy, że zwierzęta są do tego przyzwyczajone. Tymczasem przez cały czas trzeba pamiętać, że są to jedne z najbardziej niebezpiecznych zwierząt i wystraszone lub sprowokowane do agresji są w stanie bez problemu zabić człowieka. Zobacz też: EKOSTACJA: Ekologiczny podcast Noizz #OZE